CSI dokter

NOOT: bij deze teksten zitten beelden die als schokkend ervaren kunnen worden!

Steekwonden, schotwonden, sterven. We hebben er allemaal wel een beeld van. Van hoe het eruit ziet. We zien het immers dag in, dag uit op tv. In series en films vliegen de messen, de wapens en soms nog groter artillerie je om de oren. Bloed vliegt in de rondte. Kogels boren zich door mensen heen. We hebben het allemaal al honderden keren gezien. We weten hoe het er uitziet.

Denken we.

Ik dacht ook te weten hoe kogelgaten, messteken en allerhande verwondingen er uitzien. Ik heb het toch immers talloze malen op tv gezien?

De praktijk bleek anders. Inmiddels heb ik bijna, doch niet alle, soorten verwondingen voorbij zien komen. Tot mijn verbazing ziet veel er toch een stuk anders uit dan ik voor ogen had. Geen bakken met bloed, geen weggeblazen ledematen. Soms zijn de verwondingen zo minimaal, zo sober, dat het moeilijk voor te stellen is dat dat nou hetgeen is wat een kogel of een messteek veroorzaakt. En vaak geen druppel bloed te vinden. Inmiddels begrijp ik waarom de werkelijkheid niet op tv wordt weergegeven: tv-technisch is weinig tot geen bloed en een minimale verwonding helemaal niet interessant. Dientengevolg vindt er een enorme dramatisering van verwondingen plaats. 

Nou zal ik niet gaan propageren dat de media zich verantwoordelijker op moeten stellen en de beelden realistischer moeten maken. Ik begrijp dat dat hun doel, visuele weergave, niet dient. Wat ik wel als nadeel van deze onjuiste weergave van de werkelijkheid zie, is het effect dat het op ons heeft. We hebben een beeld dat niet klopt. En door dat beeld heeft men geen idee hoe een messteek of een kogelgat er nu echt uitziet. Voor de gemiddelde leek uiteraard geen probleem, want u mist echt niks. Maar de beeldvorming van hulpverleners is ook op de media gebaseerd. En die blijkt onjuist.

Ik zeg altijd: wat je niet kent, herken je niet. Iets wat voor geneeskunde toch zeker wel klopt. Als je niet weet hoe minimaal een kogelgat of een messteek kan zijn, dan mis je hem. En geloof me, dat gebeurt tot op heden. En bij gebrek aan kennis en juiste beeldvorming valt het niemand te verwijten. Ik heb eens een man geschouwd, doorzeefd met een aantal kogels, die eerst werd gereanimeerd door ambulancemedewerkers. Hij was immers zomaar ineen gezakt. Nergens bloed te bekennen. Geen grote gaten in zijn kleding. Toen zijn bloes uitging, bleken er toch kleine gaatjes te bekennen. Reanimatie bleek vergeefs. Politie werd ingeschakeld en mijn komst verzocht. Het bleek een schietpartij.

En zo kan ik nog wel een reeks voorbeelden aanhalen. Maar ik denk dat mijn punt duidelijk wordt met wat plaatjes.

Schotwonden zijn vrij klein, denk aan de doorsnede van een dikke balpen. Deze foto is van een inschotopening. De randjes zijn meestal zwart (olie, roet en vuil), het midden rood (weefsel onder de huid). Er kan kruit rond de wond zitten. De kogel zie je niet meteen, die zit of in de persoon of is er via een uitschotopening weer uitgevlogen. En waar is het bloed? Dat is er dus vaak niet….

De steekwond is afhankelijk van het wapen of beter gezegd heb scherpe voorwerp dat gebruikt wordt. Ook messen, die het meest gebruikt worden – althans naar mijn ervaring – laten niet hele grote wonden achter. Meestal bij messen met een niet al te groot lemmet (formaat zakmes of net wat groter) heb je wonden die 1 of een paar centimeter een doorsnede zijn. Vrij scherpe wondranden en wederom geen grote hoeveelheden bloed. Stel dat deze wonden onder een nette trui of jurk verstopt zitten, er komt geen bloed uit en je ontkleed de persoon niet…. Zou jij ze dan vinden?

Bovenstaande foto’s zijn nog vrij duidelijke voorbeelden. In de praktijk kan het soms nog kleiner, nog minder bloedig, nog minder opvallend zijn.

Iedere schouw die een forensisch arts verricht, omhelst onder andere een ontkleding van de overledene. Daarna een uitwendig onderzoek van top tot teen. De meest verdachte zaken zijn soms klein en snel over het hoofd te zien. En zolang we niet weten hoe het er uitziet, gaan we het nooit herkennen.

 

Dus bij deze een begin.




Extra leesvoer over bovenstaand onderwerp:

Lee Lofland - Ins and outs of gunshot wounds

BMJstudent - Medical education via mass media

Forensicindia - Foto's van verwondingen, moord, zelfmoord (echte foto's wees gewaarschuwd)

Nog niet heel lang geleden was ik net als ieder ander in Nederland. Ik was boos op de politie. Werd moe van de bonnenschrijverij. De afwezigheid op het moment dat ik ze nodig had.

Zo kreeg ik wel jaarlijks een bon tijdens de grote ‘fietslichtcontrole’ maar had ik de eer om op een ochtend mijn fiets totaal in elkaar gestampt voor de deur aan te treffen. Politie, bedankt. Voor de bon weet je me te vinden, maar waar is de surveillance als vandalen in de nachtelijke uren besluiten mijn fiets tot sloopijzer om te zetten?

Nergens.

Inmiddels is mijn beeld totaal veranderd. Ik houd van de politie. En heb groot respect voor ze. Door intensief met de politie samen te werken zie ik alle facetten van het politiewerk. Het werk is zeer uiteenlopend, heeft veel sociale aspecten en is niet alleen gericht op handhaving zoals bonnenschrijverij en (te) snel rijdende auto’s scannen.

In het begin van mijn GGD loopbaan mocht ik mij meermaals verbazen over het grote hulpverleningsaspect van de politie. Aangezien ik ze alleen zie als ik een bon voor een overtreding krijg, sta je hier totaal niet bij stil.

Zo word iedereen die in een te dronken of te gedrogeerde toestand voor apegapen op straat ligt, binnengehaald. En dan ook echt iedereen. Ligt u op een plein, in een park of op de stoep voor pampus. De politie neemt u mee. Voor uw veiligheid. Kunt u niet meer lopen? De politie tilt u eigenhandig het bureau binnen. Blijkt u verlegen te zitten om een dak boven uw hoofd, of heeft u medische of psychische hulp nodig te hebben? De politie belt de juiste hulpverlener die u in de cel op komt zoeken en – zo nodig – een hulpverleningstraject start. Ja, dit betekent wel dat u in een cel verblijft. Maar niet omdat u een boef bent. Omdat de politie en de overheid zich over u ontfermt.

Zit u in de cel, dan wordt er voor u gezorgd. Misschien niet binnen 10 seconde nadat u op het belletje heeft gedrukt, want de politie moet veel werk met weinig mensen verzetten. Maar u krijgt regelmatig wat te drinken aangeboden. Velen bieden ook nog een luisterend oor als u verdrietig, boos of depressief bent en dat graag wil ventileren. De politie brengt vaak meer begrip voor je op als je dronken in je cel staat te gillen dan dat je buren, vrienden of familie zouden doen.

En zo zou ik wel eindeloos door kunnen gaan over de agenten die als een van de eersten staan te reanimeren als je 112 belt, die nabestaanden opvangen na een onverwacht overlijden en ze – letterlijk – op hun schouders laten uithuilen, die verwarde mensen – vaak behoeftig aan wandelingen midden op grote kruispunten of over spoorwegen – van straat halen en daarmee echt redden, die mensen – met het strop om hun nek – soms nog op tijd kunnen behoeden voor hun zelfgekozen dood, die eindeloos doorgaan, zich liever helemaal nooit ziek melden en zonder morren op een melding vijf minuten voor het eind van hun dienst afgaan i.p.v. hem aan collega’s van de volgende dienst over te dragen.

Agenten die ook niet zo gelukkig worden van eindeloos bonnen schrijven om een bepaald quotum te behalen. Agenten die ook liever met meer mankracht in de nacht hun werk deden om met meer blauw op straat goed te kunnen surveilleren.

Ik kan eindeloos door blijven gaan.

Maar dat doe ik niet.

Ik zeg: Politie, BEDANKT!



Twee blogs die het lezen  over dit onderwerp zeker waard zijn

Annika: het leven van de politieagent

Wijkagent Bennekom: afzeikcultuur

Het is inmiddels alweer een tijdje terug dat ik werd benaderd over de nogal wonderlijke zaak in Minnertsga, waar een man jarenlang dood in huis had gelegen, ogenschijnlijk zonder dat de familieleden dit doorhadden. "Kan het nou dat iemand overleden is en je het niet echt ruikt in de straat? Als buurman?"

Vreemd genoeg kan dat ja, ik heb het wel eens meegemaakt. Voor verdere info, lees het artikel!

ARTIKEL SPITS 28 juni 2010

Al browsend ben ik terecht gekomen op een Engelse blog, van onduidelijke origine:

Forensic Science Technician

Helaas geen leuk verhaaltje over de achtergrond van de blog, de auteur, de maker of de sponsor (betaalde blog? couldbe...)

Leuke informatieve blog met een aantal interessante overzichten waaronder

-  top  50 forensisch onderzoek blogs
- top 50 documentaires voor forensische junkies

Bij binnenkomst in de cel zit de vrouw die ik moet gaan bezoeken huilend in het hoekje van de cel. Hoofd voorover, haar in slierten voor het gezicht naar beneden. Ze zit zachtjes te snikken. Pas als ik dichterbij kom, valt mijn komst haar op. Ze kijkt langzaam omhoog.

De alcohollucht komt me tegemoet. Ze is – slingerend van de ene naar de andere weghelft – aangehouden door de politie. De lucht in haar auto was zo penetrant dat ze meteen naar het bureau is meegenomen. Blazen leverde een enorm alcoholpromillage op.

Na een aantal routinevragen en standaard onderzoekjes vraag ik haar wat er nu precies gebeurd is. Ze heeft namelijk een blanco ‘voorgeschiedenis’ bij de politie en in gesprek merk ik dat ze een vrij intelligente vrouw is. Nog voordat ik mijn vraag af kan maken, barst ze nogmaals in huilen uit. “Mijn vader is gister overleden! Ik mis hem zooooooooooo,” roept ze met grote uithalen. “Het doet me zo’n pijn, ik wilde mezelf verdoven. Ik heb alle vodka in huis gemixt tot het op was.”
 
“Ik kan me voorstellen dat het een moeilijke tijd voor je is,” zeg ik tegen de jonge vrouw.

“Ja, is het ook en weet je….. mijn vader heeft ook NOOIT aan me gezeten.”

Eventjes raak ik van mijn a propos. Suggereert ze nou dat ze misbruikt had willen worden?

“Ja je hoort het GOED ja, hij heeft me nooit aangeraakt,” schreeuwt ze in mijn gezicht. “Even knuffelen, samen op de bank hangen, samen douchen, op zijn nek zitten, het was er allemaal niet bij. Zodra ik meer dan een armlengte in de buurt kwam, duwde hij me weg en vertelde hij me vooral ‘niet te dichtbij te komen’.”

“Hoezo dan?”

“Hij had het er altijd over dat iedereen dan zou denken dat ie een vieze pedofiel is. Hij er problemen mee zou krijgen. Terwijl ie nooit een vlieg kwaad gedaan heeft! Ondertussen moest ik altijd maar oprotten! Wat voor vader is dat nou? Hij gaf me nog liever een klap om me weg te slaan dan een knuffel.”

“Wat vervelend dat je dat hebt moeten missen."
 
Ik rond het gesprek af, geef haar een hand en verlaat de cel. Inmiddels is ze het hoekje weer in gekropen en zit ze op haar duim te zuigen.

Eenmaal buiten de cel hoor ik haar weer huilen.

“Waar is mijn PAPA? Ik wil een knuffel van mijn papaaaaaaaaaaaaa, gewoon 1 keer een knuffel.”


En zo snikte ze door.

“Ik heb bijna een jaar thuisgezeten na de Bijlmerramp.” Een ‘terloopse’ opmerking van een Surinaamse agent die mij laatst assisteerde tijdens een schouw. Hij was er geboren en getogen en was als een van de eersten ter plaatse na de ramp. Het ging hem niet in de koude kleren zitten. Inmiddels werkt hij alweer lange tijd als volledige kracht bij de politie.

‘Met ons is niks aan de hand’ is de indruk die veel hulpverleners in eerste instantie oproepen. Doorbikkelen. Helpen. Mensen redden. De held uithangen. Toch is het tegendeel het geval. Regelmatig vraag ik aan agenten, rechercheurs, ambulancebroeders en artsen hoe zij nu omgaan met alles wat zij zien en tegenkomen. Iedereen gaat er op zijn eigen manier mee om. Maar ze zijn niet onaangeroerd. Hoe stoer ze ook allemaal lijken.

“Zoiets had ik nog nooit gezien,” hoorde ik vorige week nog van een ambulancebroeder die een jonge man, bedolven onder een betonplaat, mocht gaan reanimeren. Uit zijn verhaal blijkt dat hij toch wel is geschrokken van het verschrikkelijke scenario. “Die jongen zag er niet uit, overal bloed en zijn botten staken er op meerdere plekken uit.” De broeder zit al jarenlang op de wagen. Maar toch nog flink onder de indruk.

“Ik ben wel wat stiller ja, als je zo’n springer heb gehad,” hoor ik van een agent die ik vraag hoe het nu is om als eerste ter plaatse te komen na een zelfmoord. Zo een van grote hoogte. De categorie zelfdoding die je – als je maar van hoog genoeg springt – niet overleeft. Verder staat hij er op de reis naar huis toe, toch nog even bij stil. “Maar thuis gaat de knop om. Ik kan er niet mee bezig blijven.”

En zo heb ik ook bij tijd en wijle ‘last’ van werk. Met vlagen last van nachtmerries, waar ik vroeger nooit door werd ‘geteisterd’. De thematiek der nachtmerries is altijd moord en doodslag. Duidelijk werkgerelateerd. Na een nachtmerrie zingt de schrik nog een aantal uren door. Gelukkig houdt het op een gegeven moment op.

Met ons is niks aan de hand. Het gaat gewoon goed. We gaan gewoon door.

Het is niet altijd waar.

Gelukkig helpt erover praten met je ‘lotgenoten’, je collega’s die in hetzelfde schuitje zitten, al een heleboel.

Het komt allemaal weer goed.

 

Denk ik.

 

Voor wie interesse heeft in meer verdieping in dit onderwerp, lees volgend document genaamd Sterkte Schouders, een publicatie over het effect van het werk van hulpverleners op....    hulpverleners. Met dank aan @realwouter die er aan meeschreef.

“Ze stonden opeens in het trapgat,” was de reactie van de aangever bij wie ik gevraagd was. Zijn gezicht is behoorlijk toegetakeld. Bont en blauw, scheur in zijn wenkbrauw. Hij had zich bij het politiebureau gemeld om aangifte te doen van een thuis-overval. Wegens de forse verwondingen in het gelaat ben ik erbij geroepen.

“Opeens in het trapgat?” herhaal ik met enige verbazing. Snappen hoe dat in Amsterdam kan, doe ik niet. Met al die etagewoningen sta je niet zomaar in het trappenhuis.

 “Wat is er met je gezicht gebeurd?”
“Ja, die ene gast stond met een mes te zwaaien terwijl de ander me op een stoel vastbond. Daarna gaf die andere me klappen met de kolf.”
“Waar ben je geraakt in je gezicht?”
“Weet ik niet meer, dokter.”
“Ben je buiten bewustzijn geweest?”
“Nee.”
“Maar kun je me dan vertellen waar je met die kolf geraakt bent?”
“Ik weet het niet meer,” vertelt hij me op rustige toon.

Mijn vragen brengen me niet veel verder. Vaak zijn het dezelfde vragen die de politie gesteld heeft, ik stel ze alleen met een ander doel. Inschatten van mogelijke schade en problemen is een stuk makkelijker als ik weet wat er ongeveer gebeurd is. Ditmaal word ik niets wijzer.

Ik haal mijn hechtset voor de scheurwond aan de wenkbrauw. “Ik ga zo hechten,” vertel ik.  Zodra de set opengaat, komt een angstige blik mij tegemoet. “Met een naald?” “Ja, hechten is met naald en draad….  maar ik verdoof je wel voordat ik begin.” De spanning op zijn gezicht wordt iets minder, maar is zeker niet geheel weg. Zijn lip begint te trillen.

Na een vlotte hecht- en verbindsessie ziet de man er al een stuk opgeknapter uit. 

“Wat hebben ze eigenlijk gedaan in je huis? Hebben ze wat meegenomen?”
“Weet ik niet dokter.”
“Wanneer is het gebeurd?”
“Iets van zes uurtjes geleden. We moesten eerst even relaxen en zijn eerst bij de Mac gaan eten. Gewoon even chillen.”

Ik pak mijn koffer in en geef de man een hand. De agent zal verder gaan met de aangifte.

Geen idee wat voor aangifte.

Soms krijg ik de indruk dat mijn patienten me niet alles vertellen……

Potjes, zakdoekjes, plastic zakjes, zelf in elkaar gefabriceerde pillendoosjes, je kunt het zo gek niet verzinnen of mensen bewaren er hun medicijnen in. “Mag ik deze medicijnen verstrekken, dokter?”  is een veelgestelde vraag als de politie me belt.

Als de medicijnen niet in originele verpakking met apotheekstickers zit, wordt beoordeling wat dat witte, blauwe of rode pilletje nu daadwerkelijk is, een lastige klus. Een bloeddrukverlager of stiekem toch een XTC-pil? Het verschil is aan de buitenkant niet te zien. Wie onder mijn supervisie een XTC-pil verstrekt krijgt, heeft met mijn toestemming drugs gekregen. Toch niet helemaal iets waar ik nu al die jaren voor gestudeerd heb.

“Kom eens kijken doc, mag ik dit verstrekken aan de arrestant?” vroeg een arrestantenverzorger mij laatst toen ik op het politiebureau op een nieuwe melding aan het wachten was. Tot mijn verbazing kreeg ik een plastic ketchupfles in mijn handen geduwd. Eenmaal geopend bleek de fles tot de rand gevuld met veelkleurige capsules. Schijnbaar voor de dakloze arrestant een handige manier om al zijn HIV-remmers makkelijk bij zich te houden. Tot mijn genoegen zijn deze pillen vrij uniek en specifiek qua uiterlijk en was verstrekking geen probleem.

Soms loopt het echter anders. Een arrestant zette het bureau op zijn kop om zijn visolie capsules te krijgen. Hoognodig volgens hem. Niet zo heel hoognodig volgens ons. Naarmate de tijd verstreek, werd man toenemend obstinaat, tot het punt dat hij het nodig vond om zijn cel even goed te verbouwen.

Na een stevig gesprek kwam de aap uit de mouw: de ‘visolie’ capsules bevatten in werkelijkheid morfine en de man raakte in een totale afkicktoestand.

Arrestanten en hun medicijnen, het blijft goed opletten.

Voordat je het weet, geef je toestemming voor verstrekking en blijf je ze in hun oude verslaving voorzien…. 

Met alle gevolgen van dien.