Wat een beroep heb jij zeg! is een zin die ik vaak te horen krijg als ik ergens langskom om te schouwen. Veel mensen realiseren zich niet dat ons werk verder strekt dan het onderzoeken van overledenen. Naast het schouwen is het beroep van de forensisch arts een heel boeiend en veelzijdig beroep.
TAKEN
SCHOUWEN
Iedereen die komt te overlijden dient door een arts geschouwd te worden. Pas na de schouw kan de arts de overlijdenspapieren tekenen en afgeven. Zonder deze administratieve handeling kan een persoon niet begraven worden. De meeste overledenen worden door huisartsen geschouwd. De forensisch arts komt er bij uitzondering aan te pas.
Wanneer komt de forensisch arts er dan aan te pas?
De forensisch arts wordt meestal, maar niet altijd, ingeschakeld door de politie. Sowieso in geval van een misdrijf of bij verdenking van een misdrijf, maar ook bij de vele lijkvindingen (een persoon die al een of meerdere dagen overleden is en dood in huis wordt aangetroffen). Indien identiteit, datum van overlijden of plaats van overlijden onbekend is, wordt de forensisch erbij gehaald. Daarnaast schouwen ze bij overlijden als gevolg van ongelukken (verkeer, in het bedrijf, een val). Ook hoort de forensisch arts na iedere euthanasie lang te komen om te schouwen. Wanneer iemand de hand aan zichzelf slaat, komt er ook standaard een forensisch arts bij. Soms schakelt een huisarts of een ziekenhuisarts hem in, als er twijfel of onduidelijk is omtrent het overlijden.
De forensisch arts staat ook wel bekend als gemeentelijk lijkschouwer.
Snijdt een forensisch arts in mensen?
Veel mensen halen forensisch arts en forensisch patholoog door elkaar. Het zijn echter twee verschillende soorten artsen. De forensisch arts is de arts die ter plaatse bij een overledene komt kijken. De schouw bestaat uit een uitwendig onderzoek van het lichaam. Geheel ontkleed wordt het lichaam van top tot teen onderzocht. Bij aanwijzingen voor vuil spel gaat het lichaam van de overledene naar het Nederlands Forensisch Instituut. Daar wordt het lichaam onderzocht door een forensisch patholoog. De patholoog bekijkt het lichaam wel van binnen.
Voor meer informatie over forensische pathologie, lees onderstaande tekst uit het blaadje van de VU:
Wanneer iemand door de politie is aangehouden, valt hij onder de zorg van de overheid. Arrestanten kunnen in de cel behoefte hebben aan medische zorg. Ze kunnen medicatie bij zich hebben, maar mag die wel verstrekt worden? Gedragen ze zich nou zo vreemd omdat ze dronken zijn? Of zijn ze lichamelijk ziek en is het vreemde gedrag een bijverschijnsel? Ze hebben na het boeien pijnlijke polsen, zijn die nog wel in orde? Is de vuist, waarmee een arrestant tegen de muur sloeg, nog wel heel? Voor het beantwoorden van deze vragen wordt de forensich arts ingeschakeld. Na een onderzoek van de arrestant in de cel heeft de arts een beeld van het probleem van de arrestant. Veel problemen kunnen door de arts zelf afgehandeld worden. In een enkel geval is een arrestant erg ziek en dient hij voor verder onderzoek naar het ziekenhuis vervoerd te worden. De forensisch arts stuurt de arrestant dan, na overleg met politie voor de begeleiding, in.
METHADONVERSTREKKING
Een aanzienlijk aantal verslaafden loopt in Nederland bij een verslavingszorg-instelling. Aldaar kunnen zij meerdere malen per week van medicatie voor hun verslaving worden voorzien. Het is gebruikelijk dat zij dit zelf bij een vaste post op komen halen. In de meerderheid van de gevallen betreft het methadon, een opiaat die wordt gegeven om de afkickverschijnselen van heroine tegen te gaan. Indien een verslaafde wordt ingesloten door de politie, zal hij - bij gebrek aan methadon - gaan afkicken. De verslaafden worden (lichamelijk) ziek en voelen zich erg beroerd. Om de heftige afkickverschijnselen tegen te gaan, verstrekken forensisch artsen methadon in de cel. Dit gebeurt uiteraard pas na gedegen onderzoek en controle, om te voorkomen dat een niet-verslaafde arrestant methadongebruik claimt. Dit klinkt misschien raar, maar het gebeurt vaker dan ons lief is. Veel arrestanten vinden het niet zo leuk en gezellig in de cel en hopen op een rustige en gekalmeerde tijd - bij voorkeur onder de invloed van drugs.
LETSELBESCHRIJVINGEN
Wie mishandeld wordt, kan letsels oplopen. Blauwe plekken, bulten, krassen, uitgetrokken plukken haar zijn veel geziene verwondingen als gevolg van geweld. De forensisch arts kan voor de politie een schriftelijke verklaring opstellen, waarin hij de waargenomen letsels omschrijft. Deze verklaring komt bij de aangifte en fungeert als een mogelijk bewijsstuk in de zaak die de politie er van maakt.
DNA AFNAME
Soms is er op de plaats van een misdrijf een DNA-spoor gevonden. Om erachter te komen of dit spoor nu ook overeenkomt met de verdachte, zal er DNA van de verdachte af moeten worden genomen. Dit kan op vrijwillig basis plaatsvinden, maar het komt ook voor dat dit vanuit justitie wordt gevorderd. De forensisch arts wordt er dan op afgestuurd om het DNA-materiaal af te nemen. Meestal betreft het afname van wangslijmvlies, soms worden er haren of nagels verzameld.
Om een idee te krijgen van hoe dat in de praktijk gaat een filmpje met demonstratie.
Binnenkort nog meer over de overige taken van forensisch artsen (zedenonderzoek, zorg voor gevangenen en daklozen).